Jolanda Nibte (59) woont in Amsterdam-Zuidoost en is mantelzorger van haar moeder (90). Daarnaast is ze moeder, dochter, vriendin, natuurliefhebber, fotografe en vrijwilliger.  Hoe hou je dat allemaal vol? En hoe vraag je om hulp? Jolanda wil daar maar al te graag over vertellen: “Praten over mantelzorg helpt je. En het delen van je zorgen geeft je kracht.”   

Mantelzorg
Jolanda: “Mijn moeder wordt in december 91 jaar. Sinds 2015 heb ik de zorg overgenomen van mijn oudste zus. Mijn moeder heeft toen 4 jaar bij mij in huis gewoond, dat was heel intensief. In 2019 kon mijn moeder terug naar haar eigen huis, dat wilde ze graag. Ik heb allemaal trappen en fysiek is ze niet meer zo goed. Het liefst heb ik een benedenwoning samen met mijn moeder, maar we laten het is zoals het is.” 

Markant 
Markant ondersteunt mantelzorgers zoals Jolanda onder andere met advies, cursussen en bijeenkomsten en het inzetten van vrijwilligers. Jolanda: “Een coördinator van MaDi zag me mijn moeder overal mee naar toe slepen, de zorg was erg zwaar. Zij vertelde me dat er hulp was voor mij. En zo kwam ik in contact met Markant. Eerst vond ik dat ik geen hulp nodig had, ik doe het zelf, zo erg is het ook weer niet. Ik heb jaren mijn lichamelijke pijntjes genegeerd. Toen hoorde ik over een maatje via Markant. En heb ik de waarheid verteld over hoe ik me voelde en om hulp gevraagd. Dat is ongeveer 2 jaar geleden, misschien iets langer.” 

Overbelast 
Als de zorg te veel wordt, kunnen mantelzorgers overbelast raken. Zo ook Jolanda: “Ik heb diabetes en mijn gezondheid ging schommelen. Ik wist niet hoe het kwam, maar het kwam gewoon van de stress. Het verlies van de moeder die ik altijd heb gehad. Ze is niet meer de sterke zelfstandige vrouw die ze was. Mijn huisarts zei dat de zorg voor mijn moeder niet ten koste mocht gaan van mezelf. Ik ben met mensen gaan praten, heb therapie gehad en heb hulp gevraagd voor mezelf. Als ik niet lekker ben, heeft mijn moeder er ook niks aan. Ik had een heel kort lontje en kon niks hebben. Het ging niet goed, vooral geestelijk. Medelijden speelde een grote rol, daarom zat ik bovenop de situatie van mijn moeder.  ” 

Moeilijk
Om hulp vragen kan heel lastig zijn. Dat vond Jolanda ook. “Ik vond het heel moeilijk om hulp te vragen. Maar toen ik het eindelijk had gedaan, voelde het juist hartstikke goed. Als je er aan onderdoor gaat, heeft niemand wat aan me, had ik het maar eerder gedaan. Ik ben er heel blij om. In onze cultuur zorg je voor je familie. Als je dat niet doet, valt de hele familie over je. Het heeft te maken met hoe ik ben opgevoed. Niet op hulp vragen, zelf doen. Mijn moeder heeft ook altijd voor mij gezorgd. Maar eigenlijk vind ik dat onzin en dat vertel ik aan iedereen. Het is niet de moeite waard om vanwege traditie of cultuur er aan onder door te gaan. Ik heb wel het gevoel dat ik er alleen voor sta. Gelukkig heb ik wel hulp van mijn zoon (32). Hij doet soms boodschappen en blijft een nachtje slapen. Maar hij moet ook werken. Sinds kort gaat mijn moeder naar de dagbesteding. Dan heb ik tijd voor mezelf en de regeldingen. De praktijkondersteuner van mijn huisarts wees met op de Wet langdurige zorg. Het is echt van belang dat je naar je huisarts gaat als je ergens mee zit. Helemaal voor jongeren die voor een zieke ouder zorgen, jonge mantelzorgers. Zij kennen de weg van de hulp vaak helemaal niet. En zijn heel druk met hun studie en de zorg. Het is fijn dat organisaties zoals Markant er zijn.” 

Vrijwilligers
Markant kan de hulpvraag van Jolanda beantwoorden met de inzet van een vrijwilliger. “Mijn moeder heeft al 2x een jonge dame gehad als vrijwilliger. Ze is heel tevreden. Het klikte heel erg, niet normaal. Mijn moeder wordt heel blij van jonge mensen. Ze is ook geen moeilijk persoon. Buiten dat het mij ontlast, is ze zo blij als ze terugkomt. Dan zijn ze lekker met de rolstoel naar buiten geweest, naar de markt en met het busje. Maar ze deden ook een heel leuk geheugenspel. Er gebeurt zoveel meer nu. Leuke knutselactiviteiten binnen, samen boodschappen doen, een ommetje maken, een rondje maken en een ijsje eten. Dat hoef ik nu even niet te doen. En het is goed dat ze ook met andere mensen omgaat, dan alleen met mij. Zij krijgen veel meer los bij mijn moeder dan ik. Bij de vrijwilliger is ze heel vrij. Zo hoor ik dingen waar ze mee zat, dingen van vroeger. Ze vertelt honderduit over haar verleden, ook wat er niet leuk was, zonder schaamte. Dingen waar ze mij niet mee wilde belasten. Het helpt dus ook als iemand wat verder van je af staat. Ik ben heel tevreden en heel blij dat het klikt. Ik zie een blijere moeder en ik ben niet meer de dochter met een kort lontje.” 

Professionele zorg
Mantelzorgers hebben bij de zorg voor hun naasten vaak ook te maken met verschillende zorgprofessionals. “Mijn moeder heeft veel zorg om zich heen. Het afstemmen gaat goed, het voelt echt alsof we het samen doen. Zeker met de dagbesteding en Markant. Ik heb hier veel van geleerd de afgelopen jaren. Ik heb nu meer tijd voor mezelf. Je moet niet wachten met dingen doen. Juist nu mijn moeder er nog is moet ik dingen blijven doen die me energie geven en een goed gevoel. Je hoeft je niet schuldig te voelen, je kan dingen ook combineren, je moet alleen weten hoe. Ik heb mezelf de laatste jaren verwaarloosd. Dan verergeren de klachten en schommel ik met mijn diabetes. Mijn lichaam en huisarts gaven het aan, ik moest iets doen aan mijn situatie. Dat opende mijn ogen en ik ben beter voor mezelf gaan zorgen. Ik voel me niet meer schuldig dat ik de zorg van mij moeder soms aan iemand anders overdraag. Het lijkt wel alsof ik getrouwd ben met mijn moeder, zeg ik altijd. Maar ik vind het leuk om bezig te zijn en met in te zetten voor de buurt en anderen. Dat vind ik ook belangrijk. Al kan dat wel iets minder, rust is ook belangrijk. Het is best moeilijk om die balans te vinden, maar ik zie nu kleine stapjes. Ik moet niet wachten tot mijn moeder er niet meer is. Ze is een kanjer en ze is er nog wel een jaar of vijf. Samen maken we mooie herinneringen en we lachen nu veel. Ze is helemaal gek op Facebook, dat vindt ze prachtig en daar leeft ze helemaal van op. Het is de weg van het afscheid, dat weten we allebei.” 

Betekenis
De inzet van een vrijwilliger is niet alleen waardevol voor de mantelzorger. Ook voor de hulpvrager is het positief. Jolanda legt uit: “Voor mij betekent de inzet van een vrijwilliger dat ik even niet belast wordt met de zorgen voor mijn moeder. Maar voor mijn moeder betekent het ook heel veel. Ze is een totaal andere vrouw. Ze is vrolijk en kijkt er enorm naar uit. We maken een lijstje met wat ze wil doen en vraagt mij dan om het busje te bestellen. Zij is dan ook blij dat ze mij niet hoeft te belasten. Ik ben echt heel blij dat een keer per week een vrijwilliger langskomt. Mijn moeder knapt er echt vanuit, een enorm verschil met wanneer ze alleen thuis zit. Mijn complimenten trouwens voor die jonge studenten, het is niet niks. Petje af dat je hiervoor kiest. Het is heel leerzaam voor zowel de jongen mensen als voor mijn moeder. Heel mooi.” 

Tips
Jolanda is heel blij dat ze hulp krijgt via Markant en wil haar verhaal delen met veel meer mantelzorgers. “Je hoeft je niet te schamen, je bent niet alleen. Je kan om hulp vragen, de mensen zijn er voor je. En weet je niet goed wat je hulpvraag is, praat dan met het buurtteam, je huisarts of praktijkondersteuner. Uit welke cultuur je ook komt. Het houden van mensen is overal hetzelfde. Het kan best moeilijk zijn om de zorg uit handen te geven, want zelf weet je het toch het beste. Maar dat is niet altijd zo, soms is het juist beter als er iemand anders komt. Zij hebben meer afstand en zijn objectiever. Als je dat inziet, praat met de mensen om je heen, maar ook met degene voor wie je zorgt. Dat heb ik wel geleerd na de dementie ervaring met de dementie bril van Markant. Je staat dan even in de schoenen van iemand met dementie. Hulp vragen doet niks af aan de liefde, nu kan ik even weg zonder schuldgevoel. Vroeger zat mijn moeder de hele dag in mijn hoofd. Vraag om hulp. Praat met mensen om je heen. Vraag familieleden om hulp, aandacht geven kan je ook uitbesteden. Durf te praten. Vijf jaar geleden zat ik alleen met mijn tranen, van verdriet zorgen en angst. Band dat mijn moeder weer zou weglopen. Deel dit met anderen, met lotgenoten, je bent niet de enige. Je kan zoveel van elkaar leren. Praten is belangrijk. En delen geeft je kracht!” 

Zorg jij intensief voor een naaste met een ziekte of beperking?
Je vader of moeder, zoon of dochter, buurman of buurvrouw, een goede vriend of vriendin? En ben je op zoek naar mogelijkheden voor ondersteuning? Neem contact op met Markant en wij helpen je verder. Bel 020 886 88 00 of mail naar info@markant.org. Of kijk voor meer informatie op de pagina voor mantelzorgers.