21 jaar geleden raakt Ivo Spekman betrokken bij Hospice Veerhuis in De Pijp. Zijn buurvrouw van toen had het hospice opgezet en via haar werd Ivo vrijwilliger: ”Mijn hart ligt bij het levenseinde. Ik vind de dood niet eng, het hoort er gewoon bij. Ik praat er dan ook gemakkelijk over.” 

Later komt Ivo in contact met Yolande en Marianne van Markant, centrum voor mantelzorg. Zij zijn coördinator vrijwilligers palliatieve terminale zorg (VPTZ). Zij zetten vrijwilligers in bij mensen in de laatste levensfase. Thuis of in een verpleeghuis. Ivo volgt de basistraining bij Markant en wordt vrijwilliger VPTZ. “Dit liep parallel aan het hospice. Daar is het bij wijze van spreken vijf sterren sterven. Als je rustig wil gaan is een hospice vaak de beste plek. Maar de meeste mensen willen graag in hun vertrouwde omgeving sterven. Daarom ga ik als vrijwilliger van Markant bij de mensen langs.”

Nieuwe wending
Twee jaar geleden krijgt het leven van Ivo een nieuwe wending: ”Ik had een tijdelijk contract bij een uitgever en werd tijdens de coronaperiode ontslagen. Deze schop onder mijn kont had ik nodig. Ik had al wat ervaring met de zorg als uitgever van studieboeken en tijdschriften over zorg en welzijn en besloot mijn hart te volgen.” Ivo start met de HBO-opleiding Verpleegkunde aan de Hogeschool van Amsterdam, hij wordt zij-instromer. “Ik werk 28 uur per week als wijkverpleegkundige bij Cordaan en zit nu in het tweede jaar van de opleiding. Ik vind het leuk om op die manier het vak te leren. Je leert zo veel sneller. Voor het eerst is zorg in de terminale fase een vak, voorheen was het maar bijzaak. Maar het is een belangrijk onderdeel van de opleiding en van het leven.”

Vijf sterren sterven 
Ivo ontwikkelt zich van vrijwilliger in de VPTZ naar zorgprofessional. “Ik zou graag willen dat vijf sterren sterven ook thuis kan. Mensen hebben vaak geen idee hoe het is om thuis te sterven, wat er allemaal mogelijk is qua zorg. Gelukkig is er vaak wel een netwerk van professionals beschikbaar, maar meestal is er veel meer nodig dan dat. En soms hebben mensen maar een klein netwerk of helemaal niemand. Dan zijn wij als vrijwilligers extra hard nodig. Het liefst gun ik iedereen om zo rustig mogelijk te gaan.”

Taboe 
Tijdens zijn werk in de thuiszorg komt Ivo de dood ook tegen. “Mensen willen het soms niet weten en er niet over praten, het is een taboe. Maar bij mij thuis is de dood een heel bespreekbaar onderwerp, dat maakt het veel minder zwaar. Mijn moeder zegt dan ’mijn horizon komt dichterbij’. We praten bijvoorbeeld over wat zij en mijn vader nog willen tijdens het leven. In de laatste levensfase kan je ook veel van die dingen bespreken met een vrijwilliger. Die heeft een hele andere rol dan de professional of de familie. Vaak durven mensen meer te vertellen aan de vrijwilliger, die is onbevooroordeeld. Je kent elkaar nog maar net dus je begint allebei op nul. Mensen laten eerder hun angsten en geheimen zien, die ze niet durven te delen met de arts of familie.”

Groei een band 
In de afgelopen vijf jaar als vrijwilliger bij Markant is Ivo al bij verschillende situaties ingezet. “Ik kwam bijvoorbeeld bij een oudere man thuis die nog samenwoonde met zijn vrouw. De zorg was zwaar voor haar. Als ik er was, kon zij even ontspannen. Zij ging bijvoorbeeld even lekker in bad of een boodschap doen. Zo hield zij de zorg vol.

Maar ik ben ook een keer ingezet in een situatie waarbij ik de partner helemaal niet zag. Toen ging het vooral om de stervende zelf. Zij wilde praten over het levenseinde, over euthanasie en de meer spirituele kant. Als ik kwam, bloeide ze helemaal op. Bij iedere inzet groeit er een band, zolang je maar wel je eigen grenzen aangeeft.”

Maak het bespreekbaar
“Ik gun iedereen een rustige manier van sterven, waar dan ook. Daar kunnen vrijwilligers van Markant een belangrijke rol in spelen. Maak ook vooral het levenseinde bespreekbaar, wat wil je nog tijdens het leven. En bereid je daarop voor.”

Beter vandaag dan morgen
Wacht niet te lang met het vragen om hulp. Een indicatie of verwijzing is niet nodig. Onze hulp is kosteloos. Neem contact op met Markant via 020 886 88 00 of mail naar vptzamsterdam@markant.org