Zo’n 17% van de mantelzorgers in Amsterdam voelt zich zwaar belast tot overbelast. Dit zijn circa 10.000 Amsterdammers*. Overbelasting kan leiden tot uitval van de mantelzorger, tot slechtere zorg, verwaarlozing of zelfs mishandeling.
Wees extra alert op overbelasting in situaties met verhoogd risico. Zo zijn er groepen mantelzorgers die een extra risico lopen op overbelasting. Ook zijn er ziektebeelden en risicofactoren die het mantelzorgen extra zwaar kunnen maken. Bied tijdig ondersteuning bij signalen van overbelasting.
Risicogroepen
- Jonge mantelzorgers, tot 25 jaar
- Oudere mantelzorgers, vanaf 75 jaar
- Mantelzorgers met een niet-westerse achtergrond
- Mantelzorgers die zorgen voor iemand met GGZ- en/of VGZ-problematiek
Ziektebeelden
Er is een verhoogd risico op overbelasting als de mantelzorger zorgt voor een naaste met een ziekte die langdurend is, of progressief verloopt, of zorgt voor onvoorspelbaar gedrag. Bijvoorbeeld Multiple Sclerose, dementie, CVA, niet-aangeboren hersenletsel, Parkinson, kanker, verslavingsproblematiek en psychische aandoeningen.
Risicofactoren
- De mantelzorger en naaste wonen in dezelfde woning.
- Het eigen netwerk is klein.
- Er is geen professionele hulp aanwezig.
- Er zijn andere problemen die de draaglast vergroten: bijvoorbeeld eigen gezondheidsproblemen, financiële problemen, huisvestingsproblemen, life-events zoals overlijden, ontslag of scheiding, lage SES, laaggeletterd.
- Mantelzorger kan zorg moeilijk combineren met werk, studie of gezin.
Signalen van overbelasting
Overbelasting bij mantelzorgers ontstaat vaak heel geleidelijk. Daardoor is het voor de betrokkenen moeilijk om het te zien aankomen. Signalen van overbelasting zijn:
- Lichamelijke klachten, zoals slapeloosheid, hoofdpijn, rugpijn en moeheid.
- Psychische signalen: boos en geïrriteerd zijn, geen plezier meer hebben, overal tegen opzien, ongelukkig en alleen voelen en huilen.
- Praktische beperkingen: tekort aan kennis en vaardigheden, veel reistijd, te weinig tijd voor de zorg.
Wat kunt u doen?
- Herken de mantelzorger.
- Vraag de mantelzorger hoe het met hem/haar gaat.
- Ga met de mantelzorger in gesprek en bied een luisterend oor.
- Bied ondersteuning of verwijs naar de mantelzorgondersteuner in zijn/haar stadsdeel.
Preventie
Het voorkomen van overbelasting is een belangrijk doel van mantelzorgondersteuning. Op tijd ondersteuning bieden of verwijzen kan voorkomen dat een mantelzorger uitvalt. In de voorlichting aan mantelzorgers wordt aandacht besteed aan de balans tussen zorgen voor de ander en zorgen voor jezelf. Ook de cursus ‘De zorg de baas’ is hierop gericht. Het is belangrijk dat de mantelzorger de zorg met anderen kan delen. Dit kunnen andere familieleden, vrienden of buren zijn. Ook de inzet van vrijwilligers kan overbelasting van mantelzorgers voorkomen.
*) Bron: Amsterdamse Gezondheidsmonitor 2016
Tips
– Maak de belasting van de mantelzorger bespreekbaar, bijvoorbeeld door hem/haar de 3-minuten check te laten invullen.
– Wilt u de mantelzorger ondersteunen? Stimuleer om ook andere mensen uit het netwerk (familie, buren) bij de zorg te betrekken of reik mogelijkheden aan voor vervangende zorg (respijtzorg), bijvoorbeeld door vrijwilligers.
– Heeft u een concrete situatie die u graag wilt bespreken? Bel dan de helpdesk: T (020) 886 88 00. We denken graag met u mee.
Om te gebruiken
– 3-minuten check voor mantelzorgers
– 3-minutencheck voor werkende mantelzorgers
– Ervaren Druk Informele Zorgverleners (EDIZ)
– Caregiver Strain Index
– Risico-analysekaart Voorkom overbelasting van mantelzorgers
Contact
T 020 886 88 00
E info@markant.org